Σωματικές επιδράσεις της ύπνωσης.

Είναι πλέον γνωστή η επίδραση που έχει η ψυχική μας κατάσταση στον οργανισμό μας και οι επιπτώσεις αυτής της επίδρασης μπορούν να αποδειχθούν καταστροφικές! Τα δυνατά αρνητικά συναισθήματα μπορούν να αποδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα, αυτό έχει ως συνέπεια την εμφάνιση κάποιων ασθενειών. Ενώ ανάλογα με το βαθμό που βιώνει ο ασθενής τα αρνητικά συναισθήματα, επιδεινώνεται η κατάστασή του, όπως συμβαίνει σε περίπτωση του καρκίνου, του όγκου και της ελκώδους κολίτιδας, απλού κρυολογήματος, λοιμώξεων του αναπνευστικού, κτλ.

Ο πρωτοπόρος ερευνητής Lawrence LeShan προτείνει μια αιτία για το χρόνια αδύναμο ανοσοποιητικό, στην αντίληψή του που ονομάζεται «η προσωπικότητα με καρκινική ροπή». Αυτή η άτυχη προσωπικότητα φαίνεται να προδιαθέτει κάποιους ανθρώπους στον καρκίνο. Χαρακτηριστικά όμως η χαμηλή αυτοπεποίθηση και καταπιεσμένος θυμός, δημιουργούν αφανείς ορμόνες που καταπιέζουν το ανοσοποιητικό. Αυτή η προσωπικότητα επηρεάζει την ικανότητα του οργανισμού να αντιστέκεται στις ασθένειες. Μετά από αρκετά χρόνια, το χρόνια αδύναμο ανοσοποιητικό μπορεί να επιτρέψει την δημιουργία καρκίνου.

Μια άλλη θεωρία που αφορά την χρόνια αδυναμία του ανοσοποιητικού, υποθέτει ότι ο καρκίνος συχνά εμφανίζεται 18 μήνες με 2 χρόνια μετά από ένα δυσάρεστο γεγονός στη ζωή του ασθενή. Μια αναδρομή πίσω 2 χρόνια στη ζωή του ασθενή, πριν την διάγνωση, μπορεί να δώσει πολύτιμες πληροφορίες. Το συναισθηματικό τραύμα μπορεί να προκληθεί από κάποιο σημαντικό γεγονός, όπως ένα διαζύγιο ή ο θάνατος αγαπημένου προσώπου ή μια κρίση στην καριέρα ή στα οικονομικά του ατόμου, εκτός και αν ο ασθενής κατέφυγε στο αλκοόλ, τα ναρκωτικά ή άλλες ουσίες που προκάλεσαν σημαντική φθορά στο συκώτι του ή απλώς έχει αλλάξει τη διατροφική του συνήθεια. Μονάχα ο εντοπισμός τέτοιων γεγονότων, μπορεί να εμπνεύσει τον ασθενή να πάρει πίσω τον έλεγχο και να προσπαθήσει να ανανεώσει το ανοσοποιητικό του. Ο εντοπισμός τέτοιων γεγονότων μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της ύπνωσης.

Επίσης η υπνοθεραπεία έχει χρησιμοποιηθεί για πολλές παθολογικές καταστάσεις, όπως είναι η ρύθμιση της πίεσης, έλεγχο του πόνου, αντιμετώπιση του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου, ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος και καταπολέμηση των μολύνσεων, για την ψωρίαση, το έκζεμα, το άσθμα, διακοπή του καπνίσματος και της βουλιμίας, αντιμετώπιση των ναυτιών και των εμετών λόγω χημειοθεραπείας, κ άλλα.

Πώς όμως λειτουργεί η ύπνωση σε αυτές τις περιπτώσεις; Μέσω της ύπνωσης πραγματοποιείται η νοερή απεικόνιση που βοηθά στον ασθενή να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του με σκοπό να φτάσει νοητικά στον τελικό του στόχο, δηλαδή να «ζήσει» την επιθυμητή κατάσταση, έστω και μέσω της φαντασίας. Αν και δεν είναι ακόμα πλήρη κατανοητός ο τρόπος της λειτουργίας της ύπνωσης ως θεραπευτικής μεθόδου, πάντως είναι εμφανή τα αποτελέσματά της στην αντιμετώπιση του πόνος, της ναυτίας, της κούρασης και του συναισθηματικού κινδύνου. Η εξήγηση είναι απλή: πρόκειται για μια κατάσταση βαθιάς χαλάρωσης κατά την οποία υπάρχει μια καλύτερη επικοινωνία μεταξύ του εγκεφάλου και του υπόλοιπου σώματος δια μέσου νευρικών ωθήσεων, διαφόρων χημικών ουσιών και ορμονών.

«Το νευρικό σύστημα, ελέγχεται από τον εγκέφαλο, και φτάνει σε όλους τους αδένες του ενδοκρινικού συστήματος με όλα τα κόκκαλα, τους μυς, τα εσωτερικά όργανα, και ακόμη και οι τοίχοι των φλεβών και αρτηριών. Ο εγκέφαλος παράγει χιλιάδες διαφορετικά είδη των χημικών προϊόντων και απελευθερώνει στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτές οι χημικές ουσίες κυκλοφορούν σε όλο το σώμα και να επηρεάσει τη δραστηριότητα και τη συμπεριφορά όλων των ιστών του σώματος. Μπορεί επίσης να επηρεάσει τη συμπεριφορά της καρδιάς με τα νεύρα της διείσδυσης του καρδιακού ιστού, που επηρεάζει τον καρδιακό ρυθμό και άλλες πτυχές της λειτουργίας της καρδιάς».

Έτσι κατά την οδοντιατρική πράξη, την χειρουργική επέμβαση για τον καρκίνο του μαστού ή την θεραπεία σπασίματος των κοκκάλων η μέθοδος της ύπνωσης παίζει πόλο της φαρμακευτικής αναισθησίας.

Ο θεραπευόμενος μέσω της ύπνωσης μεταφέρεται σε μια διαφορετική κατάσταση συνείδησης, που ονομάζεται trance  και συνοδεύεται από μια σειρά υποκειμενικών αλλαγών, όπως η περιορισμένη ικανότητα προσοχής, η αλλαγή της αντίληψης του σώματος, η αλλαγή της αντίληψης του χρόνου, και άλλα, όπου ο θεραπευόμενος αποκτά τον έλεγχο της φυσικής και συναισθηματικής κατάστασης του πόνου.

Επίσης η θεραπεία ύπνωσης μπορεί να ανακουφίσει την εντερική φλεγμονή που παρατηρείται στην ελκώδη κολίτιδα. Η διαδικασία της ύπνωσης μπορεί να προκαλέσει μερικές χημικές αλλαγές στο έντερο που σχετίζονται με την φλεγμονή στην ελκώδη κολίτιδα. Γιατί συμβαίνει αυτό δεν είναι ξεκάθαρο. Ενδεχομένως η θεραπεία να έχει άμεσες επιδράσεις στην δραστηριότητα του εντέρου ή να επηρεάζει την ανοχή του πάσχοντα στον πόνο ή την αντίληψη τους για τον πόνο.

Οι τεχνικές χαλάρωσης μπορούν να ανακουφίσουν την πίεση και να βοηθήσει στην ώθηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Η κλινική υπνοθεραπεία βοηθά τον θεραπευόμενο να καταφέρνει να διατηρεί την ηρεμία του και τον έλεγχο, κάτι που επιτυγχάνεται μέσω τεχνικών αναπνοής. Ακόμα η  ύπνωση μπορεί να ανακουφίσει από τον πονοκέφαλο και τον πόνο στην πλάτη, αλλά και να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της εξάρτησης από το αλκοόλ, το κάπνισμα, το φαγητό ή τα ναρκωτικά, αλλά και στην διαδικασία της απώλειας του βάρους. Για την επιτυχή αντιμετώπιση το μόνο που απαιτείται είναι η απόλυτη συγκατάθεση και η συνεργασία του θεραπευόμενου.

Πολλοί αμφισβητούν την ύπνωση ως θεραπευτικής μεθόδου και προβάλλουν διάφορες δικαιολογίες της απάρνησής της μέχρι και το ότι τα αποτελέσματά της είναι τα χαρακτηριστικά αποτελέσματα του φαινομένου placebo. Όμως η συμβολή της ύπνωσης είναι εμφανής και δεν είναι απλή θεωρητική υπόθεση αλλά επιστημονικώς αποδεδειγμένη μέθοδος που βασίστηκε σε πολλά πειράματα και έχει βοηθήσει σε πολλούς ασθενείς με ψυχικές και σωματικές διαταραχές.

Αλεξάνδρα Κολέσνικ Ψυχολόγος MSc, ειδίκευση στην Κλινική Ύπνωση με Βιοθυμική Προσέγγιση και στην Γνωσιακή Συμπεριφορική Κλινική Υπνοθεραπεία